Dit is de wasstraat. De vrouwen zitten iets hogerop, maar wilden niet gefotografeerd worden.

Snel op de rug dan maar, terwijl ze verwoed aan het pompen is. De regering heeft de pomp een poosje geleden laten plaatsen.

Dé super van Kai Kok. Op de muur staat wat er te koop zou kunnen zijn. Het meeste is er echter niet.

Inmiddels is het eten op bij de voedselverstrekking en wassen de vrouwen, die gekookt hebben, de schalen af.

Als er geen touw voorradig is, kun je de was natuurlijk ook gewoon op de cactusheg hangen. Heb je ook geen knijpers nodig, want die hebben ze hier niet.

Die kleine is een zusje van Pipi. Ze leren al vroeg om mama na te doen.

Dit is het familiegraf van Pipi, waar zijn Opa een paar weken geleden is bijgezet. Hij wijst vol trots op de berg, die ooit van zijn grootvader was en nu gedeeld wordt met alle nazaten, want zo gaat dat hier.

Ah, daar heb je de merrie met haar veulen weer.

Ze leggen de nieuwe planken, die met de veerboot zijn meegekomen, om de oude spanten heen en later vervangen ze die ook.

Deze meisjes zijn in het gelukkige bezit van telefoon en tja, dan maak je foto’s van elkaar, het blijven meisjes.

Spiegelbeeld.

De jongetjes spelen met veel lawaai met een dugout.

Mooie oude knoestige boom.

Na deze leuke wandeling, waarbij we van alles over het eiland leerden, gaan we weer aan boord. Deze boot heeft echt een lappendeken als zeil.

Hij gooit met een mooie zwier zijn net het water in.

Dit is een demonstratie tegen de regering, die hier zonder met de bevolking te overleggen, allemaal grote hotels en resorts wil gaan bouwen. Bij de vorige akties, toen er greppels door de weg werden gekerfd waar vuur in werd gestookt, is er iemand gearresteerd. Deze demonstratie is voor zijn vrijlating. Ze hebben een spandoek en het hele dorp loopt mee.

Deze mannetjes kijken naar het spektakel.

Wat hebben we genoten van dit mooie eiland met zijn vriendelijke bewoners, maar na 10 dagen wordt het tijd om door te varen naar het oosten.

De prachtige Baie à Feret.

Er komt weer een boot binnen, direct geattaqueerd door de boatboys, die een centje bij willen verdienen door je boot te poetsen of andere klusjes voor je te doen.

Er moet wel regelmatig worden gehoosd natuurlijk. Zo te zien is het echt nodig.

Nelly Rose voor het Port Morgan Hotel. Erg geliefd ook bij de Haïtiaanse overheid, die zich dan met helikopters er naartoe laat vliegen. De meeste toeristen worden met eigen stevige en simpele, maar wel snelle motorbootjes van het vasteland opgehaald. Het was er niet druk toen wij er waren.

Er wordt in de baai gevist met een groot net, dat in een grote halve cirkel wordt uitgelegd en dan langzaam wordt binnen gehaald.

Het veulen loopt los mee.

3 x per week wordt er voedsel verstrekt. Er staat een rij voor de deur.

Erg moeilijk om licht in zijn gezicht te krijgen. Negers zijn lastig om te fotograferen.

Hij kon het niet meer zo goed zien. We hebben hem een leesbrilletje gegeven, waarna het een stuk beter ging. Hij was er heel blij mee.

Met zijn dugout door een ondiepte langs de mooie rotsformaties. Het maken van een dug-out kost 3-4 weken door 2-3 man. Ze worden nog regelmatig gemaakt het hout van mango bomen of amandelbomen. De kinderen zijn er heel zuinig op, want het is bijna onmogelijk om de bootjes te repareren.

Altijd klussen aan de boten, dat houdt nooit op.

Dit is een lokaal wonende artiest, die ook schilderlessen aan toeristen verzorgd. Hij maakt heel leuk werk. Hier schildert hij een foto na als bijverdienste.

We maken met Pipi een wandeling. We bezoeken de hoofdmeester van de lagere school en doneren wat pennen en blocnotes, zeep en tandpasta. Hij heeft 300 leerlingen. Aan de overkant zie je Haïti liggen.

Gewoon op het dak gooien die was, het droogt toch wel.

Beneden ligt een zoetwater meer. Dat vertelt Pipit tenminste, wij vermoeden dat het wel brak zal zijn.

Grappige krulbladeren.

We klauteren over een brokkelig pad voorzichtig naar beneden onder het toeziend oog van PIpi. Ondertussen komen we deze mevrouw met 20 kilo water op haar hoofd tegen. Ze is van de handpomp op weg naar haar huis en dat is nog een heel eind, want ze woont bovenop de berg.

Het mooiste huis hier in de stad is van het radiostation.

Houtbewerking.

Gedroogde garnalen e.d.

Markt

We eten een goede hamburger in een sombere tent en gaan weer terug naar de kade waar de veerboten aankomen.

De geit, die hier bovenop de kruiwagen vastgebonden ligt, is levend.

Ze hebben hun boodschappen gedaan en gaan terug naar hun rustige eiland. De boodschappen zijn niet allemaal voor de mensen zelf. De ferry is duur ($7) zodat een enkel persoon met een waslijst aan boodschappen voor de hele buurt naar het vasteland gaat. Iedereen neemt ook spullen voor iemand anders mee en behalve wij is er niemand met lege handen.

Deze man probeert met zijn winkel op zijn hoofd nog wat producten te slijten aan de wachtende passagiers. Hij heeft een hoop te koop.

Pim wordt naar de boot gedragen door een sterke man, die natuurlijk ook een tip krijgt.

Wij zitten erin en wachten nu tot iedereen aan boord is gehesen.

De huizen aan het water hebben ,hangend over het water , hun WC. Deze jongetjes zwemmen overal tussendoor. Het is geen wonder dat er cholera heerst op Haïti.

Ook deze matrassen gaan mee naar de overkant. Ze zullen het niet drooghouden vrees ik.

Zeilen met een of ander dekzeil gaat ook.

We sluiten de dag af met een etentje bij de moeder van Ashley. Romantisch in haar tuin onder de bomen. Ze wonen in een palmhut en dit zijn hun enige stoelen.

We hebben met Ashley afgesproken om naar Les Cayes te gaan. Hij heeft geregeld, dat de ferry ons ‘s morgens om 8.30 bij de Nelly Rose zal komen ophalen.

De boot komt keurig op tijd. Ashley is al aan boord.

We zitten met twintig mensen als haringen in een ton. Na een min. of 5 begint het te regenen en stopt de boot. Ze leggen hem in de baai vast aan een lange bamboe staak, die daarvoor speciaal aan boord is. Ze mogen nu niet verder varen, omdat er geen zicht op de kant meer is. Er is geen kompas of andere navigatie apparatuur, laat staan GPS. Tijdens het wachten trekken we met zijn allen een groot stuk landbouw plastic over onze hoofden heen. Nu begrijpen we pas waarom sommigen met een douchemuts of handdoek op hun hoofd zitten. Het zeil is niet echt waterdicht. De reis wordt na een min. of 10 weer hervat en duurt dan nog een uur.

Onderweg zien we een paar vissersboten langskomen. De boten hebben geen kiel. Ze hebben wel wat vormstabiliteit, maar met het enorme zeiloppervlak hebben ze toch tegengewicht nodig. Er staat iemand op het gangboord, die naar behoefte ook buitenboord hangt om de boot in balans te houden.

Dit is het eerste wat we zien aan de overkant in Les Cayes.

Eenmaal aan de overkant worden we overgeladen in kleine bootjes, die ons dichter bij de kant brengen, maar ook dan zijn we nog niet aan de kant. De laatste paar meters wordt je gedragen door sterke mannen, zodat je niet tot je middel het water in hoeft.

Eerste indrukken van de stad.

De man trekt meermalen zijn eigen gewicht.

Er staat een soort Nôtre Dames aan een pleintje, waar je niet mag komen, want de hekken zijn dicht.

We gaan er echter gewoon doorheen met onze gids, die de weg natuurlijk goed kent, want hij zit hier ergens op school, tenminste als hij geld heeft. De school kost $10 per maand en soms gaan de leerlingen een paar weken naar huis, omdat het geld er gewoon niet is.

We willen naar een flappentap (ATM). De rij is behoorlijk lang, want klaarblijkelijk is de machine door de hitte kapot, zodat iedereen naar binnen moet om aan het loket geholpen te worden. Het duurt zeker 3 kwartier voor we weer buiten staan en dat hebben we dan te danken aan een eigenlijk ongewenste voorkeursbehandeling, die Ashley voor ons geregeld heeft.

Het ziet er allemaal op zijn zachtst gezegd niet erg jofel uit.

Winkeltje op de grond. Er is niet veel plek, dus ze zet de flessen bovenop elkaar.

Niet bepaald rooskleurig en ook geen blije gezichten hier.

De boot, waar ze 2 dagen geleden nog aan het werk waren, is inmiddels, met behulp van een kwast die we hadden gedoneerd, vrolijk groen geschilderd en klaar om te water tegaan.

Het visnet moet wel eerst geboet worden.

We gaan eten bij Doudou en zijn vrouw Vilna. We wandelen achter Doudou, die ons al om 16.00 uur op kwam halen, langs leuke huizen met tuinpaadjes afgezet met conchschelpen.

Eerst snapten we niet helemaal waarom we zo vroeg al klaar moesten staan, maar al gauw bleek, dat we een forse wandeling door de mangrovebossen moesten maken. We liepen door de mangrove, omdat die vlak is en korter dan de hoofdweg. Het was duidelijk dat we in het donker de weg terug alleen nooit terug zouden vinden in de wirwar van kleine paadjes. Bovendien zouden de muggen dan wakker zijn. We namen ons voor om terug de heuvelachtige route de voorkeur te geven.

Ze wonen op een prachtig plekje samen met hun 4 dochters, een tante en een oma. Toeristen te eten vragen is een manier om aan wat geld te komen. We krijgen een uitgebreide rondleiding door het huis, waar zo te zien minstens acht mensen wonen. De eetkamer is alleen dat, een eetkamer.

Vilna op weg naar de keukenhut waar alles wordt bereid. Het eten smaakt, in alle eenvoud, prima.

Doudou wilde ons met plezier weer begeleiden naar de plek waar we de dinghy hadden achtergelaten, maar dat vonden wij absoluut onnodig. Dus bracht Vilna ons tot de grote weg. Tot ongenoegen van haar dochtertje Johanna. Ze mocht niet mee naar de grote weg. Het eerste stuk van de wandeling is het net nog licht.

Palmbladeren worden hier volop gebruikt.

Aangezien alles met de hand gebouwd wordt, is er ook niks recht.

Dit mannetje is zo blij met zijn puppy!

Het is geen alledaagse naam voor een stad: Madame Bernard. We kregen geen duidelijke verklaring voor de naam. “Zo heet het altijd al” was de enige reactie die we te horen kregen.
We waren hier onder de hoede van Ashley, die net als al zijn leeftijdgenoten voortreffelijk verstaanbaar Frans spreekt. Dat geldt niet voor alle bewoners van het eiland. Oudere mensen, die niet geprofiteerd hebben van een van de scholen op het eiland spreken alleen Creools. Zij kunnen ons wel begrijpen als wij heel duidelijk en langzaam Frans spreken, maar wij kunnen hen nauwelijks begrijpen. Ook kinderen, die nog te jong zijn om naar school te gaan, spreken alleen Creools.
Dat betekent, dat wij op de markt echt zijn overgeleverd aan onze gids. Fotograferen is lastig, omdat je mensen echt moet vragen of ze er bezwaar tegen hebben. Sommige mensen reageren nogal heftig als ze een camera ongevraagd op zich gericht zien. We geven daarom de camera aan Ashley, die wat minder moeite heeft met bescheidenheid en bovendien een goed oog blijkt te hebben voor de dingen die wij graag vastgelegd zien. Als er dan iemand begint te mopperen, weet hij kennelijk in het Creools de juiste toon te vinden om hen te doen zwijgen. Kennelijk doet hij dat met humor, want hij lacht er in ieder geval zelf bij en we worden niet lastig gevallen.

De markt in Madame Bernard is echt voor ons iets heel bijzonders. Mensen die regelmatig Afrika bezoeken vinden het waarschijnlijk heel normaal, maar voor ons is het nieuw. De roots van de bevolking zijn in ieder geval heel duidelijk herkenbaar en nauwelijks beïnvloed door kolonialistische heren en meesters. Haïti is al kort na 1800 zelfstandig en dat is merkbaar.

Omdat Ashley fotografeert zie je ons voor de afwisseling allebei op de rug.

Het lijkt in onzer ogen een grote chaos, maar dit gaat hier op maandag en donderdag altijd zo.

We kijken onze ogen uit, vooral naar b.v. zo’n uitstekende poot bij de slager.

Veel wordt met de traditionele zeilboten hier naartoe gebracht vanuit Les Cayes. Er wordt ook retourvracht aan boord gebracht.

De een waadt terug naar zijn boot met een tros bananen bovenop zijn hoofd en de ander met 2 levende kippen in haar hand.

We weten niet of de levende have hier gewoon loopt te grazen of dat het onderdeel is van de handelswaar. Ze lopen, ook het varken, in ieder geval allemaal aangelijnd.

Voor de inwendige mens wordt ook gezorgd.

Kruidvat

De slageressen – of zijn het slagerinnen? – zijn heel handig met hun machetes.

Beetje rond paraderen hoort er ook bij als je nieuwe kleren of beter, als je kleren zoekt. Er worden zeker ook nieuwe kleren aangeboden, maar veel komt uit de textielzakken van de inzameling uit andere landen. Zo verdient iemand er nog iets aan en komt het bovendien bij de juiste mensen terecht.

Je hoopt dan wel dat de varkens en geiten er niet overheen lopen.

Het water is 28graden, maar voor de zekerheid heeft ze toch maar een muts opgezet.

Deze markt zullen we niet gauw vergeten.

We stappen weer achterop bij onze motorrijders en scheuren in een half uur over onverharde wegen naar Kai Kok terug.

We liggen voor het strand van Isla Beata. Daar zijn we aangekomen na een heerlijk dagje kruisen vanaf Bahia de las Aguilas, de baai van de adelaars. Daar waren we in anderhalve dag naar toe gebokst tegen de wind in vanuit Île à Vache. Eigenlijk kennen we Nelly Rose heel slecht tegen de wind in en daar hebben we gisteren en vandaag wat aan kunnen doen. Gisteren stond er 15-17 knoop wind en een forse zee. Dat heeft gevolgen voor de hoogte die je kunt varen. Te hoog en de boot valt bij iedere golf stil, te laag en je vaart een veel te lange weg. Gisteren kozen we voor een veilige 40 graden ten opzichte van de schijnbare wind en dat werd beloond met een kleine 7 knoop door het water. Het was heerlijk varen, maar we hadden geen idee hoe dicht of hoe ver we van de optimale hoek verwijderd zaten. We bereikten onze ankerplaats op het moment dat de zon de horizon raakte. Net op tijd dus. Het water was zo helder, dat we prima konden zien waar het anker de bodem raakte.
Vandaag waren de condities echter helemaal optimaal om eens te kijken wat Nelly Rose werkelijk kan als we moeten kruisen. Er was een redelijk stabiele 11-12 knoop wind en de zee was lekker vlak. We voeren eerst 35 graden aan de schijnbare wind en dat ging voortreffelijk. Langzaam gingen we hoger varen en het bleek, dat ze bij 30 graden nog steeds ruim 5 knoop liep. De VMG (Velocity Made Good; de berekende snelheid in de richting van de wind) liet ons zien, dat bij deze deining en deze wind, dat de beste snelheid was. Misschien hadden we nog hoger kunnen proberen, maar daar geloofde ik niet echt in.
Eigenlijk is dit allemaal een kletsverhaal. We hebben gewoon een dag heerlijk gezeild. Net zoals we vroeger voor onze lol van Lelystad naar Enkhuizen zouden varen, gewoon lekker zeilen. Dat we daarbij na bijna twee jaar aan boord ons schip ook nog beter hebben leren kennen, dat was een bonus. Wat een heerlijk schip hebben we toch.

Er zijn 3 pleintjes in het dorp met piepkleine winkeltjes.

Domino is populair. Tja geen TV hier.

Dit paard kent de weg wel alleen. Zijn begeleider loopt er op zijn gemakje achteraan.

Het hotel heeft een eigen generator en het is een scherp contrast met het dorp beneden.

Je kunt daarvandaan wel een mooie foto van de Nelly Rose maken.

We stappen achterop 2 motoren voor onze trip naar de stad Madame Bernard.
Hier is door de bevolking met opzet een greppel gegraven. Het is een protest tegen de plannen van de regering om het eiland op te offeren aan het toerisme. De president was hier met investeerders en wilde met hen rondrijden. De auto’s van de president (hij heeft hier een aantal auto’s staan; de enige op het eiland) konden niet meer over de greppels met brandende palmbomen en de rondrit was geen succes.
De lokale bevolking heeft met hun eigen vervoermiddelen geen last van deze hindernissen.

Onderweg prachtige uitzichten.

Men komt te paard naar de markt.

De zadels zijn van riet gevlochten.

Dit is normaal straatbeeld.

Alleen de grootte en het gewicht verschillen.

We gaan op bezoek bij het kantoor van Soeur Flora, die hier al 46 jaar woont en werkt. Ze heeft een medische kliniek, een weeshuis en een opvangcentrum voor gehandicapte kinderen opgezet. Wij brengen een enveloppe van de ‘Bellatrix’ en een oude laptop van Pim en wat kleine dingen. We hebben een interessant gesprek met een Ierse, die hier net een week woont, nadat ze eerst 18 maanden op het vasteland werkte.

Zo en nu naar de markt.

We lopen weer achter met de foto’s, maar halen dat wel weer in. Morgen vertrekken we naar de Dominicaanse Republiek.

De zeesterren worden gedroogd op een omgekeerde dugout.

Alles wordt gebruikt en gespaard. De zijkanten van de visnetten worden drijvende gehouden met doormidden gesneden flipflops!

De scheepswerf heeft veel werk. Alles lekt, maar grote schades hebben prioriteit.

Er wordt een nieuwe plank geplaatst. Het breeuwen van de naden en zelfs een redelijk fors gat, zorgt dat het geheel weer zeewaardig is.

Dit is de hoofdweg.

De Starbucks aan de hoofdweg.

De lokale boten komen dicht bij.

Dit is de vrouw van Jeanvillem ( zo spel je het echt) met haar baby. Hij beheert het internetcafé. Hij is in het bezit van 1 dongel, waarmee we met zijn 3en zitten te internetten. Het gaat dus heel erg langzaam, maar het werkt. Heeeeel erg langzaam. Maar het werkt echt.

De al opgevouwen was legt ze ondertussen boven op haar hoofd.

Wat een wereld van verschil. Ashley komt in zijn dug-out.

Het is een uur varen naar het ‘continent’ zoals ze hier het vasteland van Haïti noemen. De ferry kost geld, dus als iemand in de familie een zeilboot heeft dan ga je daar mee mee.

We gaan een kijkje nemen in de stad aan de andere kant van het eiland. De stad heet Madame Bernard.

Dit is een winkel in het binnenland, keurig met prijskaartjes eraan. Het zijn zeker niet allemaal nieuwe kleren en sommige zouden zomaar uit de Nederlandse kledinginzameling kunnen komen.

We zien veel mensen met levende kippen in de hand lopen. Een moeizame investering, want de meeste kippen die we verder zien lopen los; niet in een ren.

De kapster gaat met haar kam het haar van deze klant te lijf. Het totale proces , inclusief het invlechten, gaat zeker twee uur in beslag nemen.

Deze kip keert zich af van haar toekomstbeeld; de pan waar zij op enig moment in zal verdwijnen. De kans dat ze voordien overreden wordt is op dit eiland vrijwel nihil.

We stappen even af voor een drankje uit een koelbox.

Voorbijganger

Gezellige huizen, soms met bloemen.

Er wordt veel gespeeld, zoals hier gevoetbald, want er is geen TV. De mensen willen graag electriciteit. De ijskast zal dan als eerste haar intrede in veel huizen doen. De volgende stap zal waarschijnlijk de TV zijn. Dat gaat ook veel kapot maken.

Op de brug worden we bijna ingehaald.

Dit paard wordt volgeladen met zakken zand om hun huis verderop te kunnen bouwen.

We zijn weer terug op de Hoofdweg en blij dat we nog kunnen lopen na 2 en een half uur rijden.