We zijn nu bij Tupsuit Dummat, een van de Robeson eilanden. Deze eilanden liggen helemaal de Golfo San Blas en zijn bewoond door de meest traditioneel levende Kuna’s. Het verschil met Narganá is ongelooflijk. Hanneke verwoordde het treffend door vast te stellen, dat het zogenaamd meer ontwikkelde Narganá er armoedig uitziet in vergelijking met de eilanden die rijk zijn met hun eigen cultuur. De kinderen hebben momenteel vakantie en spelen de hele dag eerst met de Ulu’s (de uitgeholde boomstammen) op het water. Alle leeftijden in een kano met heel veel pret. Later speelden ze op een grasveldje tot de zon onder ging.
Het dorp heeft de voorkeur gegeven om zo traditioneel mogelijk te blijven leven, maar heeft de zonnecellen als gift van de Panamese overheid wel geaccepteerd. Dat betekent toch, dat de eerste televisies hun intrede hebben gedaan. Ik ben bang, dat dit toch een gesubsidieerde glijbaan naar een grotere verwestering zal blijken te zijn.
We hebben net een uitgebreide rondleiding gehad over de drie eilandjes hier. Ik kan niet wachten tot we het internet hebben dat het mogelijk maakt daar foto’s van op het blog te zetten. Het is prachtig. ‘s Morgens zijn alleen de vrouwen en de kinderen en de oudere mannen op het eiland, omdat de jongere mannen hun land op het vaste land aan het bewerken zijn. Rond een uur of één komen ze terug. Op tijd voor wat ontspanning en ruim op tijd voor de bijeenkomst van de Congreso om een uur of vier. Op de eilanden zelf groeit nauwelijks iets. Dat komt ten eerste door de grond, die waarschijnlijk erg zout is en waar alleen mangrove echt op gedijd, maar vooral ook, omdat de eilanden helemaal volgebouwd zijn met hutten.
Sommige van die hutten zijn herkenbaar als winkeltjes, maar als je brood wil hebben, is het wel handig als je weet waar je moet zijn. Het is langs de school, door een hut naar een andere hut. In de hut waar we doorheen moesten, was een kamer van palmbladeren gebouwd. Daar werd een initiatie rite uitgevoerd door een aantal vrouwen bij een meisje van 12 jaar – en waarschijnlijk voor het eerst ongesteld – was geworden. Het is nu nog slechts een kwestie van tijd voordat dit meisje zelf een kind zal krijgen. Pas daarna gaat ze op zoek naar een man, die bij haar zal komen te wonen. Het is allemaal nogal wat anders dan wij het gewend zijn, maar het ziet er heel gezellig uit.
Vanmiddag gaan we naar de bijeenkomst van de Congreso. We zullen er niets van begrijpen, maar het is mooi om het bezig te zien. Wordt dus vervolgd.